zaterdag 2 april 2011

Grootvader Franco Scaglione, 1943


Marcello ligt met gespitste oren in bed. Het is een uur of vier en het wordt bijna licht. In de verte hoort hij zware dreunen die net als onweer steeds dichterbij lijken te komen. Een angstig vermoeden maakt zich van hem meester. De dreiging hangt immers al een tijd in de lucht; er wordt al maanden gesproken over wat er in Duitsland allemaal gaande is.
Hij herinnert zich nog dat zijn vader een tijd geleden nadrukkelijk aangaf, de kant van Nederland te kiezen nadat Mussolini publiekelijk had aangegeven Duitsland te zien als een vriend van het fascisme. In Italië zijn eerder al antisemitische wetten aangenomen, iets dat Mussolini natuurlijk niet in dank is afgenomen. Nu Hitler en Mussolini bondgenoten zijn, waakt vader er wel voor dat hij over één kam wordt geschoren met Mussolini en zijn ideeën.
 
Op een middag komt Lorenzo hevig verontwaardigd thuis. “Daniël Katz was vandaag niet op school. Ze zeggen dat ze met hun hele gezin zijn ondergedoken!” Zijn verontwaardiging spreekt boekdelen en vader hoort het stilzwijgend aan. Wanneer Teresa beaamt dat zij dit eerder die dag ook al van de buurvrouw heeft gehoord, staat vader resoluut op en loopt de tuin in. Ze zien dat vader leunend op het hek staat te praten met de buurvrouw. Vader lijkt zich steeds bozer te maken,  en verdwijnt kort daarna via de achterpoort zonder te zeggen waar hij naar toe gaat.
Wanneer hij vijf minuten later de kamer binnen komt, is iedereen met stomheid geslagen. Over zijn linkerarm hangt zijn jas en in zijn rechterhand heeft hij een gele davidster. Hij kijkt Teresa doordringend aan. Zonder iets te zeggen geeft hij zijn jas en de davidster aan haar en met een klein handgebaar geeft hij te kennen wat hij van haar verwacht. Met angstige ogen kijkt ze hem aan. “Ma no, papà!”
Moeder ziet verschrikt wat zijn bedoeling is en raakt in paniek. Het hele gezin is in rep en roer maar vader laat zich niet vermurwen. Hij stapt resoluut op Marcello af en kijkt hem doordringend aan. “Ik ga straks een blokje om. Jij bent hier de man in huis, als ik er niet ben. Ik reken op je, jongen.” Marcello kan alleen maar knikken naar zijn vader en ziet met lede ogen aan hoe zijn moeder hem smeekt om dit toch vooral niet te doen. Maar vaders besluit staat vast en zodra Teresa de ster op zijn jas heeft genaaid gaat hij naar buiten, de straat op. Lorenzo rent zonder iets te zeggen achter hem aan. Marcello kijkt zijn vader vol trots na, wanneer deze met een gestrekte rug en zelfverzekerde stappen uit het zicht verdwijnt.
Dit heldhaftige gebaar van vader blijft niet onopgemerkt in de buurt. Iedereen weet inmiddels dat Franco Scaglione een bijzondere man is.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten